Ondernemen op Bonaire. Juridische kansen en uitdagingen.
Infrastructuur wordt onder andere gedefinieerd als ‘het geheel van auto-, spoor-, waterwegen, havens, vliegvelden, elektrische installaties en kabels’. Het is een breed begrip met veel essentiële zaken die een ondernemer nodig heeft bij de uitoefening van zijn bedrijf.
Omdat het om zulke essentiële dingen als de eerste levensbehoeften van een ondernemer gaat, worden deze zaken vaak gereguleerd. Dat wil zeggen dat er wetten en regels zijn die bepalen hoe en onder welke voorwaarden deze infrastructuur ter beschikking wordt gesteld, wie er gebruik van mag maken en onder welke voorwaarden oftewel de prijs. In dit artikel zullen enkele in het oog springende kenmerken van die regulering en de beschikbaarstelling van infrastructuur worden benoemd, zodat u als ondernemer weet waar u aan toe bent.
Elektriciteit en drinkwater
In een eerder artikel in deze reeks zijn de regulering van elektriciteit en drinkwater reeds belicht. Uit de Wet elektriciteit en drinkwater blijkt dat u als ondernemer recht heeft op een aansluiting tegen een redelijke prijs. Onlangs heeft de toezichthouder, de Autoriteit Consument en Markt (ACM) in dat kader de aansluittarieven gepubliceerd die vanaf 1 juli 2017 van kracht zullen zijn. Uit die publicatie blijkt dat voor standaardaansluitingen een vast tarief is vastgesteld, te vermeerderen met een opslag per meter indien de aansluiting verder dan 25 meter van het netwerk ligt. Dat biedt duidelijkheid en zekerheid.
Naar verwachting zullen later dit jaar ook de vaste en variabele gebruikstarieven door ACM worden vastgesteld. Deze tarieven zouden een reflectie moeten zijn van de werkelijke kosten van productie van elektriciteit en drinkwater op Bonaire. Als ondernemer geniet u daardoor de bescherming dat de tarieven gebaseerd zijn op de werkelijke kosten. Een garantie voor lage tarieven is dat echter niet. De productie- en distributiekosten van elektriciteit en drinkwater op Bonaire zijn immers hoog. De wet biedt de Minister van Economische Zaken dan wel van Infrastructuur en Milieu echter de mogelijkheid om een subsidie te verstrekken om de elektriciteit en het drinkwater betaalbaar te houden. Het is alleen nog niet duidelijk of deze subsidie ook daadwerkelijk zal worden verstrekt en welke invloed dit zal hebben op de tarieven.
Telecommunicatie
Telecommunicatie is eveneens een gereguleerde dienst waarbij aan partijen een concessie kan worden verleend om die diensten aan te bieden. De Wet Telecommunicatievoorziening BES bevat waarborgen om zeker te stellen dat iedereen een aansluiting kan krijgen en gebruik kan maken van telcommunicatievoorzieningen. In de verleende concessies worden daarbij nadere voorwaarden gesteld zodat deze voorzieningen goed functioneren en betaalbaar zijn.
Haven
Hoe Bonaire zich het beste kan profileren en ontwikkelen op het gebied van het gebruik en het verzekeren van logistieke faciliteiten als een zeehaven, de verdere ontwikkeling van de luchthaven en de verbetering van het wegennet staat de afgelopen tijd staat veel in de belangstelling. Zo zijn er onderzoeken uitgevoerd en nog steeds gaande die moeten uitwijzen waar en op welke manier een zeehaven gerealiseerd kan worden en of de realisatie en exploitatie van deze haven economisch verantwoord zijn. Een nieuwe haven zou tegemoetkomen aan de veelgehoorde vraag om de internationale transportkosten van en naar Bonaire te verlagen en meer economische activiteit te genereren. De realisatie ervan vereist een afweging tussen economische, ecologische en ondernemersbelangen en daarom een zorgvuldige voorbereiding. Normaal gesproken worden investeringen voor de aanleg van een haven door een overheid gedaan waarna aan een exploitant een concessie wordt verleend om de haven te exploiteren op voorwaarde dat hij aan de door de overheid gestelde eisen voldoet. Op die manier wordt de exploitatie ‘op afstand’ geplaatst. De exploitant betaalt een concessievergoeding die in de regel bestaat uit een vaste en variabele component. Dit stelt de overheid in staat om de gedane investeringen terug te verdienen en de samenleving op Bonaire mee te laten profiteren als de exploitatie positieve resultaten vertoont. De verlening van een concessie vindt vaak plaats door het organiseren van een aanbesteding, waarbij verschillende partijen de gelegenheid krijgen om een concurrerend aanbod te doen op basis van de voorwaarden van de concessie. Daarmee garandeert men dat er een zorgvuldige en transparante keuze wordt gemaakt voor de beste partij. En dat doet het ondernemersklimaat op zijn beurt weer goed.
Het wegennet
De aanleg en het onderhoud van wegen is vaak een grote kostenpost in de begrotingen van overheden. Het gevolg daarvan is dat er soms bezuinigd wordt op de aanleg en het onderhoud waardoor de staat van de wegen achteruit gaat en de bereikbaarheid verslechtert. Hoewel de overheid aansprakelijk is en blijft voor schade als gevolg van de slechte staat van de wegen (wegbeheerdersaansprakelijkheid), is het verhalen van deze schade vaak een lastige en tijdrovende bezigheid.
Vanuit juridisch perspectief zijn er echter creatieve oplossingen te verzinnen om nieuwe wegen aan te leggen of bestaande wegen te renoveren zonder dat de overheid daar op het moment zelf veel geld voor beschikbaar heeft. Een voorbeeld daarvan is het gebruik van een zogenaamd DBFM- contract. Dat staat voor een contract waarbij de aannemer het ontwerp (design), het bouwen (build), het financieren (finance) en het onderhoud (maintenance) voor zijn rekening neemt. De opdrachtgever (de overheid) betaalt de aannemer nadat de weg is aangelegd dan een ‘beschikbaarheidsvergoeding’. Deze vergoeding wordt aangepast als de weg niet aan de daaraan gestelde eisen voldoet (achterstallig onderhoud, gaten, te lang afgesloten voor onderhoud, etc.). Op die manier wordt de aannemer geprikkeld om een goede weg aan te leggen en ervoor te zorgen dat die gedurende een overeengekomen periode (vaak 20 jaar) aan alle eisen blijft voldoen. De aannemer zorgt dan vervolgens voor de (voor)financiering van de aanlegkosten en krijgt via de beschikbaarheidsvergoeding een bedrag dat de kosten van de financiering van de aanleg,
het onderhoud en een marge voor winst en risico dekt. Het grote voordeel is dat de aannemer in feite verantwoordelijk is voor de functionaliteit van de weg en naar eigen inzicht moet vaststellen welk ontwerp en welke manier van aanleggen daarvoor het meest geschikt is. De overheid hoeft niet ineens veel kosten te maken, maar kan de betalingen over een lange periode spreiden, waardoor de druk op de begroting vermindert. Op deze manier worden op dit moment grote verbindingswegen op Aruba aangelegd. Ondernemers plukken daar direct de vruchten van en de kosten voor de overheid blijven beheersbaar.
Conclusie
Voor ondernemers is een goede infrastructuur een noodzakelijke voorwaarde om te kunnen ondernemen. Wetten en regels bevatten voorschriften om sectoren
in dit gebied te reguleren. Logistieke verbindingen zijn op Bonaire een aandachtspunt. De planvorming voor de ontwikkeling van een nieuwe zeehaven is gestart en er zijn ook mogelijkheden om het wegennet op Bonaire te verbeteren zonder dat daarvoor grote investeringen nodig zijn. Kortom, de toekomst op het gebied van infrastructuur is veelbelovend.