Ondernemen op Bonaire, Juridische kansen en uitdagingen.
In Nederland wordt twee jaarlijks een onderzoek gedaan door TNS NIPO van knelpunten die ondernemers ervaren.
Dit onderzoek is voor de laatste keer in 2013 uitgevoerd. In de top 15 van grootste knelpunten staan de vele regels en administratieve lasten op plaats 6.
Ondernemers hebben volgens het onderzoek veel last van alle regels en hebben het gevoel dat de overheid het hen er niet makkelijker op maakt. Hoe zit dat op Bonaire en waar lopen ondernemers op dit “Openbaar Lichaam” tegenaan?
Nieuwe staatkundige structuur
Sinds de invoering van de nieuwe staatkundige structuur op 10 oktober 2010 is Bonaire een zogenaamd Openbaar Lichaam geworden. Bonaire neemt daardoor een bijzondere positie in binnen de nieuwe staatkundige structuur en dat maakt het er ook voor de toepasselijke regels niet gemakkelijker op. Nederlandse wetten zijn op Bonaire niet van toepassing, tenzij dat uitdrukkelijk is bepaald. Op 10 oktober 2010 heeft daarom een grote omzettingsoperatie plaatsgevonden waarbij aan de ene kant nieuwe wetten speciaal voor Caribisch Nederland zijn gemaakt. Deze wetten kenmerken zich vaak door de toevoeging “BES”, zoals bijvoorbeeld de Belastingwet BES, de Wet openbare lichamen BES en het Burgerlijk wetboek BES. Aan de andere kant zijn sommige bestaande Eilandsverordeningen opgenomen in een lijst waardoor deze “oude” regels van toepassing zijn gebleven met een wettelijke status. Dat heeft tot gevolg dat je als ondernemer wordt geconfronteerd met een minder doorzichtig stelsel van wetten, nog daargelaten dat die wetten soms de mogelijkheid bieden aan de Eilandsraad of het Bestuurscollege van het Openbaar Lichaam Bonaire om (uitvoerings) regelgeving vast te stellen. Bijkomend probleem is dat die nieuwe wetten en regels niet handig op een website bij elkaar staan. Voor de BES-wetten is dat probleem het minst groot, omdat die wetten via het Nederlandse wetgevingsportal op internet te vinden zijn, maar de “oude” wetten zijn moeilijk en alleen via een omweg te vinden. Voor de uitvoeringsregelgeving ligt dat nog het moeilijkst, omdat die alleen worden gepubliceerd door “aanplakken” bij het Bestuurscollege, maar helaas niet op een overzichtelijke internetsite. Als een ondernemer bijvoorbeeld wil nagaan of de “oude” Hinderverordening (die milieuregels geeft voor bepaalde bedrijven) op zijn onderneming van toepassing is, dan dient de ondernemer het desbetreffende Eilandsbesluit erop na te slaan, maar dat besluit is heel lastig te vinden. Voorde ondernemers ontstaat zo een doolhof van wet- en regelgeving waar hij niet snel de weg kan vinden. Naast het probleem van vindbaarheid en overzichtelijkheid van regelgeving is de inhoud van de regelgeving een groeiend aandachtspunt.
“De “oude” wetten zijn moeilijk en alleen via een omweg te vinden”
Inhoud van regelgeving
Hoewel de omgezette en destijds nieuw ingevoerde regelgeving vanuit de oorsprong daarvan goed aansluit bij de lokale omstandigheden, is een verontrustende tendens waarneembaar bij het invoeren van nieuwe regels.
De wetgevende bevoegdheid voor Bonaire ligt op landelijk niveau. Dat betekent dat nieuwe wetten en regels in Nederland via een wetgevingstraject langs de Tweede en de Eerste Kamer worden vastgesteld. Uit recente wetsvoorstellen (Wet Elektri-citeit en Drinkwater BES, Wet VROM BES) blijkt dat het opstellen van regels voor een bijzonder eiland als Bonaire niet gemakkelijk is. De beperkte bevolkingsomvang, de klimatologische omstandigheden en de zelfvoorzienendheid van een eiland brengen met zich mee dat regels die in Nederland goed toepasbaar zijn, op Bonaire moeten worden aangepast. Vooral de beschikbaarheid van technieken en de hoge kosten om mensen en middelen op het eiland te krijgen maken dat bij onverkorte invoer van nieuwe regels de administratieve lasten (een mooi woord voor kosten voor ondermeer het bedrijfsle-ven) exponentieel zullen toenemen. Maatwerk en goede afstemming met het lokale bestuur en lokale ondernemers is nodig om dat te voorkomen.
In de afgelopen periode is gebleken dat dit niet gemakkelijk is. Uit de consultatiereacties op de Wet Elektriciteit en Drinkwater BES blijkt dat de vertaling van lokale omstandigheden in goede en bruikbare regels niet zo eenvoudig is. Op het gebied van milieuregelgeving heeft de wetgever zelfs meer de tijd genomen toen duidelijk werd dat het opleggen van Nederlandse normen aan Bonairiaanse garagebedrijven en horeca-instellingen tot onuitvoerbaarheid of in ieder geval (te) hoge kosten zou leiden. Over de milieuregelgeving voor grote inrichtingen wordt zelfs geprocedeerd voor de rechter met als inzet dat bedrijven in Carabisch Nederland niet hetzelfde mogen worden behandeld als een bedrijf op de Rotterdamse haven. Dat leidt tot de conclusie dat lokale ondernemers nog wat te wachten staat. Het aantal, maar ook de inhoud van regels zal mogelijk flinke veranderingen vereisen en hoge kosten met zich meebrengen.
De ondernemer op Bonaire
Ondernemers op Bonaire hebben het niet gemakkelijker dan hun collega-ondernemers in Nederland. De staatkundige structuur en de inhoud van huidige en toekomstige regelgeving geven een uitdaging met een eigen juridisch-maatschappelijke dimensie. In de komende edities van dit magazine zullen wij aandacht besteden aan juridische onderwerpen waarmee ondernemers op Bonaire worden geconfronteerd. Zo zullen wij ingaan op “huren of kopen”, “duurzaam samenwerken”, “bouwen met een goed resultaat”, “checks and balances: goede corporate governance”, “arbeidsovereenkomst en overeenkomst van opdracht” en nog vele andere aansprekende onder-werpen waarmee de ondernemer op Bonaire wordt geconfronteerd. Elke editie sluiten wij af met een aantal tips die direct toepasbaar zijn in de praktijk:
Vier handige tips:
• Ruimtelijke plannen waarin gebruikt beperkingen van percelen zijn opgenomen zijn te vinden op www.bonaire-ro.nl;
• Milieuregels zijn (nog) maar op een zeer beperkte groep bedrij-ven van toepassing, zoeken op “AB 2009 16 Bonaire” levert het gewenste resultaat op;
• Het huurrecht op Bonaire is nog “uit de oude doos”: wet huurcommissieregeling BES;
• De Code Corporate Governance heet officieel “Eilandverorde-ning van 22 december 2009, no. 2 tot vaststelling van de Code Corporate Governance Bonaire en Profiel Commissaris Bonaire Holding
Maatschappij N.V.”, over de toepasselijkheid en wettelijke grondslag doen wij in een volgende editie een boekje open.
Tekst: Tom Peeters