Met acht stemmen voor en een onthouding stemde de negen zetels tellende Eilandsraad van Bonaire na ruim veertien uur vergaderen op 13 en 14 november 2018 uiteindelijk voor een nieuwe aanpak in de samenwerking tussen het Rijk en het Openbaar Lichaam Bonaire.
Dit bestuursakkoord maakt dat inwoners en ondernemers op Bonaire een merkbare positieve verandering gaan ervaren. Het wordt mogelijk om werk te maken van veilige wegen, het bevorderen van betaalbaar en gezond voedsel, het creëren van voldoende betaalbare sociale woningen en een degelijk en betrouwbaar bestuur. Met hulp en soms financiële steun in de rug is er hoop voor Bonaire om resultaten te bereiken. Het Rijk is hierbij een samenwerkingspartner. Een ‘hands-on-mentaliteit’ is nodig is om in goede samenwerking de doelen te bereiken: geen tijd verliezen in lang praten maar gezamenlijk in de actiestand. Dat vereist een andere houding van elkaar. Het Bestuurscollege wil nadrukkelijk de samenwerking zoeken met inwoners, organisaties en bedrijven om de verbetering met elkaar te realiseren. Gedeputeerde Martis: “Het is ons gelukt om met goede afspraken meer voor Bonaire te kunnen doen. Om die kansen te verzilveren, is het ook aan ondernemers en organisaties om de samenwerking te zoeken en met elkaar de handen uit de mouwen te steken. Zo kunnen we allemaal de positieve veranderingen voelen.”
Organisatie
Het Bestuurscollege richt zich in het kader van het recent gesloten Bestuursakkoord op de versteviging van het bestuur en een dienstverlening die kwalitatief nog beter is dan de huidige. Bonaire is gebaat bij een bestuur dat in staat is de huidige problemen daadkrachtig en goed aan te pakken. Het bestuur moet consistent zijn in zijn beleid, ook al is dat soms lastig wanneer er verzet daartegen is. Consistent beleid is een voorwaarde om de nodige positieve verbeteringen voor Bonairianen te realiseren en zo de doelstellingen van het Bestuursakkoord te halen. Het personeelsbestand van het OLB wordt gekenmerkt door enerzijds ambtenaren die binnenkort de pensioengerechtigde leeftijd bereiken. Aan de andere kant beschikt het OLB niet over voldoende experts en kennis om op een efficiënte en effectieve manier een zo hoog mogelijke output te halen. Het ambtenarenapparaat kan wat deze punten betreft verbeterd worden. Voorwaarde is wel dat de organisatie over voldoende menskracht beschikt en dat de juiste mensen op de juiste plekken worden ingezet. Ook moet er rekening worden gehouden met de kleinschaligheid van het eiland, en wat er binnen dat kader het beste en meest haalbare is voor Bonaire. In februari 2019 wordt een begin gemaakt met een analyse van de organisatie en de gewenste aanpak. Bonaire telt verschillende nv’s van de overheid. Deze nv’s zijn op verschillende terreinen actief. Sommige nv’s zoals Bonaire International Airport N.V., Water en Electriciteitsbedrijf Bonaire N.V., Selibon N.V. en Oil Trading Bonaire N.V., zijn verantwoordelijk voor cruciale voorzieningen. De samenleving moet de garantie hebben dat deze voorzieningen continu beschikbaar zijn. Daarom is het belangrijk dat de overheid nv’s goed functioneren en dat een stevige Raad van Commissarissen goed toezicht op de nv’s houdt. Samen met een aantal Nederlandse ministeries doet het OLB onderzoek naar het functioneren van deze bedrijven dat in juni 2019 afgerond wordt.
Wonen
De uitgifte van terreinen en erfpacht moet op een eerlijke en rechtvaardige manier gebeuren. Het BC gaat daarom de regels aanpassen om het huidige systeem te verbeteren. De maatregelen garanderen een gelijke behandeling van iedereen. Het maakt dus niet uit of de aanvraag door een familielid, een bedrijf, een bestuurder of een ambtenaar is ingediend. Er worden regels opgesteld om speculatie met terreinen te voorkomen. De nieuwe regels en het beleid voor de uitgifte van terreinen en erfpacht worden in december van dit jaar voor goedkeuring aan de Eilandsraad aangeboden. Met het nieuwe systeem kunnen burgers erop vertrouwen dat hun aanvragen op een eerlijke manier worden behandeld. Bonaire heeft dringend behoefte aan een groot aantal huurwoningen. Uit eerdere onderzoeken is gebleken dat er ongeveer 1.200 huurwoningen nodig zijn om aan de vraag te voldoen. Het plan is om in circa 4 tot 5 jaar 500 huurwoningen te bouwen. Het kabinet stelt vanuit de Regio Envelop 2,5 miljoen euro beschikbaar voor de aanleg van wegen bij de 500 sociale huurwoningen. Het ministerie van BZK heeft 470.000 euro beschikbaar gesteld voor de bouw van de eerste 76 woningen, deze huizen worden door FCB gebouwd. Het OLB en het Rijk stellen samen een plan op voor de totaalfinanciering om de bouw van de 500 woningen en de infrastructuur in de buurt van deze huizen te garanderen. Het Bestuurscollege is blij dat zij erin is geslaagd om in het Bestuursakkoord op te nemen dat er uiterlijk binnen twee jaar een andere vorm van huurcompensatie wordt geïntroduceerd. De kans bestaat dat het Rijk deze kosten voor zijn rekening neemt. Het OLB heeft dan meer ruimte om te investeren in de bouw van nog meer sociale huurwoningen. In 2019 wordt een pilot op Bonaire 2019 gelanceerd voor hypotheekgaranties.
Werken
Er komt 1 loket voor werkgevers en werknemers waar alle diensten op het gebied van arbeid worden aangeboden. Het doel van het jobcentrum is dat een werkzoekende op 1 plek alle informatie kan ontvangen op zowel het gebied van inkomen en werk. Werkzoekenden krijgen op maat ondersteuning bij het vinden van een baan of doorstroming naar een andere baan. In het jobcentrum zijn bijvoorbeeld vacatures te vinden, mogelijkheden voor opleiding en trainingen en leerwerktrajecten. Werkgevers kunnen ter plekke vacatures melden en informatie krijgen over bijvoorbeeld tewerkstellingsvergunningen of andere vragen waarmee het OLB werkgevers kan helpen. Het verkrijgen van coaching om deze werknemers adequaat te begeleiden, behoort ook tot de taken. Het loket biedt veel voordelen voor werkzoekenden en werklozen. Het wordt makkelijk gemaakt om iemand die werkzoekende is tegelijkertijd te kunnen helpen als er bijvoorbeeld ook een vraag is naar kinderopvangsubsidie. Nu is dat nog op verschillende locaties verspreid. Ook voor werkgevers biedt het tijdwinst door betere dienstverlening van de overheid en het sneller koppelen van vraag en aanbod op de arbeidsmarkt. Het streven is om eind 2019 het jobcentrum te openen.
“Er komt 1 loket voor werkgevers en werknemers waar alle diensten op het gebied van arbeid worden aangeboden”
Toerisme
In februari 2019 doet het college een voorstel aan de Eilandsraad voor het innen van de toeristenbelasting. Het gaat om de tarieven voor toeristen die op het eiland overnachten en de belasting voor cruisetoeristen. De bedoeling is dat de tarieven van deze belastingen overeenkomen met de tarieven in de regio. In het bestuursakkoord is ook afgesproken om de havenverordening en het havenreglement aan te passen zodat de havenmeester zijn autoriteit kan laten gelden. Naast de aanpassingen in de belastingen wil het Bestuurscollege voor februari 2019 een besluit nemen over de aanbevelingen van het Strategisch Toeristisch Masterplan voor Bonaire. Diverse partijen zijn actief op en voor Bonaire: Tourism Corporation Bonaire (TCB), Bonaire Business and Employers Association 20 (BBE), BONHATA, Bonaire Hospitality Group (BHG), Kamer van Koophandel (KvK), etc. Het OLB kan als overheidsorganisatie samen met het Rijk als facilitator optreden om het toerisme te laten floreren met een duidelijke visie en koers op toerisme voor de toekomst van Bonaire.
Landbouw
Op het gebied van economie zijn er ook ambities gesteld. Het Bestuurscollege wil in de nabije toekomst 25% van de vraag naar groente, fruit en geitenvlees lokaal produceren. Bonaire wordt dan minder afhankelijk van dure import. Het beleid is gericht op de productie van gezonde voeding waarbij Bonairianen tegelijkertijd aan werk worden geholpen. Om de plannen te realiseren is het nodig om de dienst Landbouw, Veeteelt en Visserij om te vormen tot een expertisecentrum en een proeftuin aan te leggen voor de land- en tuinbouw. Het idee is om ondernemers te stimuleren en te ondersteunen om in deze projecten te investeren. De gronden die in het bezit zijn van het OLB worden ontwikkeld voor de verbouw van voedsel. De reorganisatie van LVV begint in het eerste kwartaal van 2019. Het kabinet Rutte stelt circa 1,6 miljoen euro beschikbaar voor de bouw van het slachthuis en de professionalisering van de geitenhouderij.
Wegen
Het Bestuurscollege zet in 2019 nog meer vaart achter het onderhoud en de reparatie van wegen.
De huidige staat van het wegennet op Bonaire is slecht te noemen. Naast het achterstallig onderhoud aan de wegen is de kwaliteit van wegen ook aangetast omdat op grote delen van het eiland een goede waterafvoer ontbreekt.
Bonaire beschikt niet over voldoende financiële middelen om de achterstanden weg te werken. Dat is de reden waarom het Bestuurscollege zich sterk heeft gemaakt voor een snelle aanpak van de problemen. In het Bestuursakkoord met het Rijk zijn afspraken gemaakt om met extra geld in 2019 te beginnen met een inhaalslag om wegen te verbeteren.
In het Regeerakkoord heeft het Kabinet Rutte III afgesproken dat er jaarlijks structureel 2.75 miljoen euro beschikbaar wordt gesteld aan Bonaire voor het onderhoud en herstel van wegen. Bonaire krijgt eenmalig een bedrag van 3 miljoen euro voor het onderhoud aan wegen in de buurt van drie scholen die veel stofoverlast hebben van de onverharde wegen. Zodra alle plannen zijn goedgekeurd, kan vanaf juni 2019 de schop in de grond en kunnen de wegwerkzaamheden beginnen.