Elk jaar vinden er verkiezingen plaats voor één of meer bestuursfuncties van het bestuur van de Kamer van Koophandel en Nijverheid Bonaire (KvK). Aangezien de KvK bij wet is opgericht, zijn deze verkiezingen aan strenge regels gebonden. Elke stap die nodig is om te komen tot een gekozen kandidaat staat beschreven in de Wet op de Kamers van Koophandel en Nijverheid BES en het Kiesbesluit voor de Kamers van Koophandel en Nijverheid BES.
De procedure die gevolgd wordt, is grofweg als volgt:
1. Benoeming Verkiezingscommissie
2. Openbaarmaking van de kiezerslijsten, inclusief het verwerken van wijzigingen
3. Formulieren kandidaatstelling (verkrijgbaar bij de balie van de KvK)
4. Officiële kandidaatstelling
5. Beoordeling kandidaatstelling door verkiezingscommissie
6. Benoeming kandidaten of uitroepen verkiezingen
7. Verkiezingen
8. Benoeming nieuwe bestuurders
Ad 1. Benoeming Verkiezingscommissie
De Verkiezingscommissie houdt zich bezig met de voorbereiding van het verkiezingswerk, de behandeling van de kandidatenopgave, de werkzaamheden verbonden aan de stemming en de bekendmaking van de uitslag van de verkiezingen. Om dat te kunnen en mogen doen dient er een officiële benoeming door het Bestuurscollege van Bonaire plaats te vinden. Elke commissie bestaat uit een voorzitter, twee leden en drie plaatsvervangende leden. Daarnaast is de secretaris van de Kamer tevens secretaris van de verkiezingscommissie.
Ad 2. Openbaarmaking van de kiezerslijsten
De lijsten met de vermelding van alle kiesgerechtigden moeten voor 1 augustus van elk verkiezingsjaar gepubliceerd worden. De bron voor dit bestand bevindt zich in het handelsregister. De namen in het handelsregister zijn gesplitst in twee categorieën die van het Kleinbedrijf en het Grootbedrijf. Het verschil tussen de beide categorieën wordt bepaald door de hoogte van het eigen vermogen van een bedrijf. Heeft een onderneming meer dan 55.865,92 USD aan eigen vermogen valt het in de categorie Grootbedrijf. Alles daaronder behoort automatisch tot het Kleinbedrijf.
Dit geldt ook voor de kiesgerechtigden die bij deze ondernemingen staan ingeschreven. Kiesgerechtigden hebben tot 15 augustus de kans gekregen om te checken of hun gegevens correct waren weergegeven. Daarna is dit niet meer mogelijk.
Stichtingen en verenigingen
Bestuurders van stichtingen en verenigingen horen niet bij de kiesgerechtigden, en dat terwijl ze wel een jaarlijkse bijdrage betalen.
Dit komt voornamelijk door het feit dat de KvK de wettelijke taak heeft om de handel en nijverheid te bevorderen.
Daarbij vertegenwoordigt de KvK alle bedrijven, dus zowel het Groot- als Kleinbedrijf. Aangezien stichtingen en verenigingen doorgaans geen onderneming voeren, worden zij als zodaning dus ook niet vertegenwoordigd door de KvK.
En daarom mogen ze niet stemmen. Deze instellingen betalen desondanks echter wel een jaarlijkse bijdrage om in het handelsregister ingeschreven te blijven staan. Stichtingen en verenigingen moeten nu eenmaal verplicht bij wet vermeld worden in het register. Deze taak is door de wetgever aan de KvK in beheer gegeven.
Voor de vermelding en dus alle rechtsgevolgen die het handelsregister en de uittreksels met zich mee (kunnen) brengen, dienen ook stichtingen en verenigingen per jaar een eigen bijdrage te betalen. Het bestuur van de KvK heeft formeel niets te maken met het beheer van het handelsregister, dat wettelijk is gedelegeerd aan de secretaris van de KvK, maar vertegenwoordigt louter de actieve bedrijven. Een bestuurder van een stichting kan zich echter wel kandidaat stellen voor een bestuursfunctie. Hier geldt het democratische principe dat iedereen zich kandidaat kan stellen. Als hij vervolgens maar voldoet aan de eisen die in de ‘formulieren kandidaatstelling’ vermeld staan.
Ad 3. Formulieren kandidaatstelling
De formulieren waarop potentiële kandidaten zich voor een bestuursfunctie bij de KvK kunnen aanmelden zijn vanaf 1 oktober gedurende één maand verkrijgbaar bij de balie van de Kamer. Bij deze formulieren hoort tevens een uitleg van de eisen die de wet stelt aan een bestuurder. Zo moet hij of zij minimaal 25 jaar oud zijn en minimaal de laatste twee jaar op Bonaire ingeschreven staan. Ook bevat het formulier een beschrijving van wat de functie inhoudt en wat er van een kandidaat verwacht wordt. Dat is, gezien de grote verantwoordelijkheid en vele wettelijke taken, geen kleinigheid. Daarnaast moeten betrokkenen voordat ze zich daadwerkelijk kandidaat kunnen stellen vijftien kiesgerechtigden zoeken die willen tekenen voor de kandidatuur van de betreffende persoon.
Ad 4. Officiële kandidaatstelling
Het tijdvak van verkiezingen wordt elk jaar officieel vastgesteld, maar doorgaans is dit tijdvak in de periode van 1 t/m 15 november (10 werkdagen). In dit tijdvak kunnen kandidaten hun formulieren inleveren bij de secretaris van de KvK. Dit mag alleen tussen 9 en 12 uur ’s morgens gebeuren aldus de wet. Je moet als kandidaat aangeven voor welke functie je solliciteert, voor bestuurder namens het Kleinbedrijf of die van het Grootbedrijf. Per jaar kan het verschillen hoeveel plekken er voor welke functie openstaan. Zittende bestuursleden die aan het einde van hun termijn zitten kunnen zich ook weer kandidaat stellen. Voor hen gelden precies dezelfde regels als voor nieuwe kandidaten.
Ad 5. Beoordeling kandidaatstelling(en) door verkiezingscommissie
Het tijdvak van verkiezingen wordt elk jaar opnieuw officieel vastgesteld, maar doorgaans is dit een periode van tien dagen tussen 1 en 15 november. Gedurende dit tijdvak kunnen kandidaten hun formulieren inleveren bij de secretaris van de KvK. Het inleveren mag volgens de wet overigens alleen tussen 9 en 12 uur ’s morgens gebeuren. Op het formulier moet de kandidaat aangeven naar welke functie hij of zij solliciteert. Stelt hij of zij zich kandidaat voor bestuurder namens het Kleinbedrijf of namens het Grootbedrijf. Het aantal bestuursplekken dat ingevuld moet worden kan per jaar verschillen. Zittende bestuursleden die aan het einde van hun wettelijke termijn zijn, kunnen zich eveneens kandidaat stellen. Voor hen gelden precies dezelfde regels als voor nieuwe kandidaten.
Ad 6. Benoeming kandidaten of uitroepen verkiezingen
Indien het aantal kandidaten overeenkomt met het aantal open plekken in het bestuur oordeelt de commissie dat de vacatures zijn vervuld en dat er geen verkiezingen nodig zijn. Zijn er meer kandidaten dan openstaande plekken volgen er verkiezingen. De voorzitter van de verkiezingscommissie zal in dat geval de verkiezingen uitroepen.
Ad 7. Verkiezingen
Indien er meer kandidaten zijn dan het aantal vacatures in het bestuur worden er dus verkiezingen uitgeschreven. Hiervoor krijgen alle kiesgerechtigden een verkiezingspas die ze op een nader te bepalen datum, doorgaans in december, kunnen gebruiken om hun stem uit te brengen. De verkiezingen vinden altijd bij de KvK plaats en worden begeleid door de verkiezingscommissie. Na de stemming volgt de telling van de stembiljetten en kan de uitslag van de verkiezingen bekend worden gemaakt.
Ad 8. Benoeming bestuurders
Of er nu verkiezingen plaatsvinden of niet, de bestuurders dienen officieel benoemd te worden. Dit gebeurt allereerst door de verkiezingscommissie en daarna wordt de benoeming bekrachtigd door het zittend bestuur van de KvK. De nieuwe leden treden automatisch aan voor een periode van drie jaar. Deze periode begint op 1 januari van het jaar nadat de verkiezingen hebben plaatsgevonden. De vertrekkende bestuursleden zijn automatisch per 31 december van het verkiezingsjaar uit hun bestuursfunctie ontheven. Bij de eerste vergadering van het nieuwe bestuur van de KvK worden de voorzitter en de vicevoorzitter gekozen. Beiden vervullen de functies steeds voor het tijdvak van één kalenderjaar.
Alle informatie die hierboven is vermeld, is na te lezen op:
www.wetten.overheid.nl. Zoek daarbij op: Wet op de Kamers van Koophandel en Nijverheid BES of op Kiesbesluit Wet op de Kamers van Koophandel en Nijverheid BES.Mochten er nog vragen zijn, kan men die altijd stellen aan de secretaris en directeur van de KvK Bonaire,
Dick ter Burg. E-mail: dterburg@kvkbonaire.com
Tekst: Dick ter Burg