De titel ‘Van Personeelszaken naar Human Resource Management’verwijst ook wel naar de transformatie van kostenpost naar menselijk kapitaal. Het Personeel & Organisatie vak oftewel het managen van personeel heeft de laatste decennia nog al wat veranderingen ondergaan. Het loont voor uw bedrijf zeker de moeite te weten welke.
Ontwikkeling van Personeelszaken naar Personeel & Organisatie
In de jaren vijftig tot en met de jaren zeventig lag de nadruk bij personeelszaken vooral op de administratieve kant van het managen van personeel. Deze taak werd meestal uitgevoerd door administratieve medewerkers van de afdeling personeelszaken. Het personeel werd gezien als kostenpost.
Begin jaren tachtig ontwikkelde personeelszaken zich naar Personeel & Organisatie (P&O). Naast de administratieve kant van het managen van personeel kreeg men meer aandacht voor de ‘zorg’ voor het personeel. Dus werd de P&O adviseur geïntroduceerd. Deze adviseur had onder andere de taak een leidinggevende bij te staan bij de ‘zorg’ voor het personeel. Toch werd het personeel ook tijdens deze fase nog steeds gezien als kostenpost.
Ontwikkeling van P&O naar HRM
Er kwam een kentering toen eind jaren negentig het begrip Human Resource Management (HRM) werd geïntroduceerd. De uitgangspunten van HRM zijn dan ook essentieel anders dan die van P&O. Waar het bij P&O nog met name om de personeelszorg oftewel het sociale aspect ging, gaat het bij HRM om het sturen en managen van de productiefactor arbeid. HRM opereert in tegenstelling tot P&O op strategisch, tactisch en operationeel niveau. Human Resource Management kent een meer bedrijfskundige benadering waarbij naast de ontwikkeling van het personeel, de efficiency en effectiviteit een belangrijke rol spelen en de continuïteit van de organisatie centraal staat. Het houdt zich bezig met vragen als, hoe haal ik mijn bedrijfsdoelstellingen, hoe richt ik de processen efficiënt en effectief in, op welke plek en/of met welke taken komt mijn personeel goed tot hun recht, wat heeft mijn personeel nodig om zich te kunnen ontwikkelen? Bij HRM wordt personeel niet meer gezien als kostenpost maar als menselijk kapitaal. In de praktijk blijkt dan ook dat steeds meer P&O afdelingen de HRM uitgangspunten overnemen.
Het managen van personeel heeft dus een drastische verandering ondergaan, waarbij HRM binnen organisaties vier rollen zijn toebedeeld (Ulrich, 1997);
- Strategische partner; HRM draagt in belangrijke mate bij aan de bedrijfsstrategie.
- Change agent; HRM brengt en faciliteert verandering met lijnmanagement als partners.
- Administratieve expert; HRM ontwikkelt goede systemen van salarisadministratie tot e-HRM.
- Employee companion; HRM verhoogt betrokkenheid, motivatie, competenties en arbeidsinzet van het personeel.
Een HRM professional acteert in alle vier de rollen als partner voor directie, management en leidinggevenden.
Wat zijn de ontwikkelingen op Bonaire?
Kostenpost of menselijk kapitaal?
Na bijna vijf jaar werkzaam te zijn op Bonaire als HRM professional en met diverse collega’s in het vak te hebben gesproken, is mijn conclusie dat personeel op Bonaire nog veelal wordt gezien als een kostenpost.
Personeelszaken of P&O of HRM
De meeste organisaties op Bonaire zitten in de fase personeelszaken of P&O. Voor HRM zijn hier dus nog grote slagen te maken.
Personeel
Gezien de kleinschaligheid op Bonaire gebeurt het weleens dat er bij benoemingen niet altijd meteen naar de voor de functie vereiste competenties en geschiktheid van de persoon gekeken wordt. Soms staan die op de tweede plaats en is de persoonlijke band belangrijker. Wat ook kan, is dat een medewerker door zijn langdurig dienstverband doorgroeit naar een leidinggevende functie, zonder dat daarbij eerst naar de geschiktheid van die persoon wordt gekeken. De organisatie staat er eenvoudigweg niet altijd bij stil of de persoon in kwestie geschikt is voor die leidinggevende functie en/of de persoon te ontwikkelen is in deze functie. Over het algemeen kan worden gesteld, dat er nog te weinig aandacht is voor de ontwikkeling en het welzijn van het personeel. Dat is jammer want HRM kan alleen functioneren wanneer iedereen binnen de organisatie doordrongen is van de kracht van mensen.
In het volgende artikel zal u meer te weten komen over wat HRM concreet voor uw organisatie kan betekenen en welke rol de leidinggevende binnen HRM heeft.
Tekst: Henriëtte Kuipers