Ondernemen op Bonaire Juridische kansen en uitdagingen.
Het gebruik van duurzame energiebronnen neemt steeds meer toe. Het is een oplossing voor meerdere uitdagingen omdat op die manier een milieuvriendelijke invulling kan worden gegeven aan de toenemende vraag naar elektriciteit. Op Bonaire is het aandeel duurzame energie in de productie al hoog, maar de omliggende eilanden zijn hard op weg om Bonaire ‘in te halen’.
Zo zijn op Saba en Sint Eustatius twee grote zonneparken gerealiseerd en vindt op Curacao en Aruba de uitbreiding van de bestaande windparken plaats. De zonneparken zijn voorzien van mogelijkheden voor de opslag van elektriciteit en op Saba vindt nu zelfs een zodanige uitbreiding van het zonnepark plaats, dat de ‘klassieke’ dieselgeneratoren straks een gedeelte van de dag kunnen worden uitgeschakeld. Al deze ontwikkelingen hebben ook een juridische kant waarbij de interactie met de techniek interessante uitdagingen geeft.
Contractvormen
Er zijn vele verschillende redenen om voor een bepaalde contractvorm te kiezen. Vaak worden de afspraken tussen de energieproducent en het plaatselijke energiebedrijf vastgelegd in een zogenaamde Power Purchase Agreement (PPA). In dergelijke overeenkomsten wordt vastgelegd dat de energieproducent zich verplicht een bepaalde hoeveelheid elektriciteit te leveren (binnen een bepaalde bandbreedte en met afspraken over de betrouwbaarheid van de levering) tegen een bedrag per kilowattuur (kWh). Het energiebedrijf hoeft zich dan geen zorgen te maken over alle technische vereisten en de bedrijfsvoering van het zonnepark of de windfarm. Helemaal zonder risico is dit niet, want vaak zijn dergelijke contracten voorzien van zogenaamde ‘take or pay’-clausules op grond waarvan het energiebedrijf de geproduceerde hoeveelheid elektriciteit ook daadwerkelijk moet afnemen en als dat niet gebeurt er toch voor betaalt. Het vergt dan ook een goede afstemming tussen vraag en aanbod.Via de ‘productieprijsbeschikkingen’ die worden gepubliceerd op de website van de Autoriteit Consument en Markt (ACM) is voor de BES-eilanden te achterhalen om welke tarieven het in de regel gaat.
Een ander voordeel voor het energiebedrijf is dat het aangaan van een PPA geen investeringen vergt. Die investeringen worden gedaan en gefinancierd door de energieproducent en ‘afbetaald’ via de prijs per kWh. Dit is dan ook de reden dat deze contracten vaak een lange looptijd hebben om zeker te stellen dat de investeringen kunnen worden terugverdiend.
Als er wel geld beschikbaar is (bijvoorbeeld door subsidies of een lening), kan men ervoor kiezen om een contract te sluiten waarbij een zonnepark of windfarm wordt ‘gekocht’ en waarbij de installatie en het onderhoud door de leverancier plaatsvinden. De uitdaging is dan om goede eisen te stellen, zodat het energiebedrijf zeker weet dat het park een bepaalde output genereert. Er zijn echter vele soorten zonnepanelen, windmolens en andere componenten en daardoor is het lastig de onderlinge kwaliteit en prestaties te vergelijken. In dergelijk gevallen wordt in het contract vaak een outputgarantie afgesproken. Het is dan de verantwoordelijkheid van de leverancier dat het systeem doet wat is afgesproken. Omdat de output afhankelijk is van de klimatologische omstandigheden, is het nog niet zo eenvoudig om dat goed te meten. Dus ook daar is een afstemming met de techniek vereist.
In de contracten wil het energiebedrijf goed beschermd worden als een zonnepark of windfarm niet de afgesproken output geeft. Om te voorkomen dat er geen verhaal meer mogelijk is door een faillissement, terwijl al wel de volledige koopprijs is betaald, zijn er vaak ingewikkelde garanties van toepassing, waardoor zeker wordt gesteld dat de energieproducenten aan hun verplichtingen blijven voldoen.
Aanbesteding
Veel energiebedrijven kiezen ervoor om een aanbesteding te organiseren. Niet altijd omdat het moet (bijvoorbeeld op grond van de subsidievoorwaarden), maar ook om zeker te stellen dat er een marktconform aanbod wordt gedaan, zodat de verschillende mogelijkheden goed kunnen worden vergeleken en de uiteindelijke consumenten niet teveel betalen voor de geleverde elektriciteit. Uit recente aanbestedingen is gebleken dat het aantal aanbieders erg groot is. Door het stellen van de juiste eisen kan echter het kaf van het koren worden gescheiden en blijft vaak een kleiner aantal aanbieders met een goede reputatie over. Vaak wordt daarbij ook ervaring in het Caribisch gebied vereist en dat is zeker geen overbodige luxe. Het realiseren van een zonnepark of windfarm is hier over het algemeen wat complexer dan menigeen denkt. Afgezien van de logistieke uitdagingen voor de aanvoer van materialen, vergt het tijdig verkrijgen van de benodigde vergunningen eveneens aandacht.
Vergunningen
Voor dit soort projecten is vaak een aanpassing van het ruimtelijk plan nodig. Als het om windparken gaat, kan dat soms nog een hele klus zijn. Alhoewel er inmiddels veel duidelijkheid is over de (geringe) effecten van windparken op de omgeving, maken omwonenden er vaak bezwaar tegen. Zo’n procedure kan twee jaar duren. Daarnaast is er meestal een hindervergunning benodigd waarin onder meer de effecten op de omgeving worden overwogen. Verder moet er ook een bouwvergunning worden aangevraagd. Worden de werkzaamheden door buitenlandse werknemers uitgevoerd, zijn er over het algemeen ook (werk)vergunningen vereist.
Conclusie
Het gebruik van duurzame energiebronnen lijkt onontkoombaar. Als onderdeel van een goede energiemix met verschillende soorten productiemiddelen, heeft dat zeker voordelen en kan op een betrouwbare en betaalbare manier elektriciteit worden opgewekt.
De advocaat adviseur is bij dat soort projecten vaak de schakel tussen de belangen van de opdrachtgever, de inzichten van de producent en de oneindige mogelijkheden van de technische adviseurs. Op Bonaire zijn we inmiddels al een eind op weg, maar de hete adem van de andere eilanden wordt gevoeld, dus op naar een gebalanceerd en duurzaam 2024!