De bouwsector op Bonaire is goed vertegenwoordigd. Veel bedrijven hebben als voornaamste activiteit een aan deze sector gerelateerde bezigheid. In totaal zijn er zo’n 273 actieve bedrijven ingeschreven in het handelsregister die direct verbonden zijn met deze sector. In percentages betekent dit acht procent van het totaal aantal bedrijven op Bonaire. En daar zijn de ondernemingen die indirect met deze sector te maken hebben of dit als tweede of derde activiteit hebben opgenomen niet bij meegenomen.
De bouwsector is dus eigenlijk een grote economische pijler voor het eiland. Het is echter ook een sector die zeer gevoelig is voor conjunctuurschommelingen. Zo zien we het aantal nieuwe bouwprojecten aanzienlijk stijgen op het moment dat het economisch goed gaat, er vertrouwen is en de middelen beschikbaar zijn. Bij een neerwaartse gang van de economie, is er weinig vertrouwen in de markt, een gebrek aan middelen en wordt de bouwsector vaak hard getroffen. Bouwprojecten wordt dan uitgesteld en verbouwingen vinden alleen plaats als het echt niet anders kan. De bouwsector fungeert dus in feite als een graadmeter en een spiegel voor de economie.
Bonairiaanse economie in de lift
Nemen we deze sector op Bonaire onder de loep, zien we dat er de afgelopen tijd steeds meer projecten worden opgestart. Dat betekent dus dat we economisch weer in de lift zitten. Aannemers hebben werk genoeg en komen handen tekort om alle projecten af te ronden. Ook al lopen een aantal grote overheidsprojecten op hun eind of zijn al afgerond. Denk bijvoorbeeld aan de nieuwe gevangenis die op het punt staat om te worden opgeleverd, de brandweerkazerne, de verkeerstoren op Flamingo Airport en het politiebureau in het centrum van Kralendijk die erbij zijn gekomen. Los daarvan zijn er ook private investeerders die op Bonaire aan de slag zijn gegaan.
Zo is Bonaire een aantal grote hotels rijker, het afgeronde Hotel Courtyard by Mariott bijvoorbeeld, het bijna op te leveren Resort Bonaire, het Delfins Beachresort en de hotels op Sunset-Beach waar binnenkort mee wordt gestart. En wat te denken van Terramar en het binnenkort voltooide project Islander in het centrum van Kralendijk. Kortom, er is en wordt heel wat afgebouwd op Bonaire.
Bouwen met beleid
Bonaire kent een strak omlijnd beleid wanneer het gaat om welke gebouwen zijn toegestaan en op welke plekken er gebouwd mag worden. Grote wolkenkrabberachtige hotels zoals op Aruba die het landschap (en dus het gehele eiland) tekenen, kunnen hier (gelukkig) niet gebouwd worden. Het aanzicht van het eiland zou een geheel andere dimensie krijgen als we dat zouden toestaan. Toch is er met het oog op het bouwbeleid ook enige zorg met betrekking tot deze bouwdrift. Indien we de voorwaarden en het totaalplaatje niet goed in de gaten houden, wordt de kans op uitwassen binnen een bepaald gebied namelijk groter. Zo lijkt er in bepaalde wijken al een wildgroei van allerlei verschillende huizen, gebouwen en bedrijven te ontstaan. Een supermarkt naast een woonhuis van eenhoog, een appartementencomplex dat met drie verdiepingen hoog boven alles uitsteekt en op steenworp afstand een boetiekresort. Ze zijn stuk voor stuk in een andere stijl gebouwd met andere materialen en andere aangezichten. Als Bonaire niet oppast, is het eiland straks weliswaar volgebouwd, maar is er geen sprake van een geheel.
Wat van invloed kan zijn op de waarde van de gebouwen en percelen in dat gebied. De overheid is dan ook niet voor niets een nieuw Ruimtelijk Ontwikkelingsplan Bonaire (ROB) voor Bonaire aan het ontwikkelen. Dit plan biedt in combinatie met het bouwbeleid mogelijkheden om een rem te zetten op een wildgroei van gebouwen die niet passen in de omgeving. Althans, dat is de verwachting en misschien ook wel hoop. Na de afronding van het plan zullen de regels en afspraken echter ook gehandhaafd dienen te worden. Informatie over het ROB is te vinden op de website van de overheid van Bonaire: http://bonairegov.nl/nl/omgeving/ruimtelijke-ontwikkeling/ruimtelijk-ontwikkelingsplan-bonaire-rob. Het ROB is ook digitaal per kavel te raadplegen: http://www.bonaire-ro.nl/bestemmingsplannen/ruimtelijk-ontwikkelingsplan-bonaire/. Op deze website staan alle aan specifieke gebieden op Bonaire gebonden voorwaarden.
“De bouwsector fungeert dus in feite als een graadmeter en een spiegel voor
de economie”
Sociale woningbouw
Een andere voor Bonaire zeer belangrijke manier van bouwen is de sociale woningbouw. De behoefte aan sociale woningen is enorm groot.
Er zijn veel minvermogende families die noodgedwongen veel te klein behuisd zijn omdat de gezinsleden zich gezien de huidige prijzen geen eigen plek kunnen veroorloven. De sociale woningbouw biedt daarvoor een oplossing omdat deze huizen tegen een laag tarief gehuurd kunnen worden. De geplande bouw van 500 sociale woningen levert daarom niet alleen werkgelegenheid en dus een economische stimulans en een verhoging van de koopkracht op, het zorgt er ook voor dat er 500 gezinnen zullen kunnen worden gehuisvest. Wat hun situatie aanzienlijk zal verbeteren. Het is bovendien een belangrijke stap in de strijd tegen armoede. Des te schrijnender is het om te moeten constateren dat de woningbouwvereniging, Fundashon Cas Bonairiano (FCB), die verantwoordelijk is voor de bouw en het beheer de financiering niet rond krijgt. De commerciële markt is uiteraard geïnteresseerd, maar de rentes die binnen deze sector gevraagd worden, liggen veel te hoog. Het zou betekenen dat de huurprijzen van de woningen enorm zouden moeten stijgen en het punt was nu juist om deze zo laag mogelijk te houden. Naast de commerciële markt zijn er wel alternatieven, vooral op de Europese markt, maar helaas stokt het daar vanwege het uitblijven van een garantstelling voor de lening. Het is bijzonder treurig dat het minister Plasterk van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties in vijf jaar tijd kennelijk niet is gelukt om dit voor Bonaire zo belangrijke dossier vlot te trekken. Het is dan ook te hopen dat een volgende minister hier wel in slaagt. Want zo moeilijk kan dit dossier voor Nederlandse begrippen toch niet zijn. Huisvesting speelt nota bene een belangrijke rol bij de aanpak van armoede. Dus laten we ervoor strijden dat de bouw van deze zo broodnodige 500 sociale woningen op Bonaire het startschot zal zijn!