Samen met andere inwoners van Bonaire kunnen genieten van een optreden op het Wilhelminaplein, altijd drinkwater uit de kraan, wandelen over de boulevard, een ziekenhuis dat niet meer blank staat na onweer, de allersnelste en meest stabiele internetverbinding of onbezorgd met je haren in de wind kunnen fietsen zonder gevaar voor eigen leven op de Kaya Nikiboko Zuid. Het zijn slechts een paar voorbeelden die de Bonairiaanse Wegenbouw Maatschappij (BWM) de laatste jaren in het kader van een verbeterde infrastructuur in meest brede zin mogelijk heeft gemaakt. Als het aan het bedrijf lag, startte het dan ook liever gisteren dan vandaag met het zo noodzakelijke herstel van het wegennet op Bonaire. Maar om dat te doen is er een plan nodig en dit plan heeft de lokale overheid voor zover bekend bij BWM niet.
Een zelfstandige dochter
De Bonairiaanse Wegenbouw Maatschappij is in 1963 opgericht en maakt als dochteronderneming deel uit van het cluster Caribbean van de Janssen de Jong Groep. Wat ooit begon als een bouwbedrijf in het Limburgse Horst in 1939 is uitgegroeid tot een internationaal opererende holding die samen met de twee andere clusters Bouw & Projectontwikkeling en Bedrijfshuisvesting zo’n 1100 medewerkers in dienst heeft. Onder het cluster Caribbean vallen zeventien bedrijven verspreid over Curaçao, Aruba, Sint Maarten, Bonaire, Saba, Sint Eustatius en Anguilla. Op Bonaire behoort alleen BWM tot het Janssen de Jong bouwconcern. En alhoewel het naar eigen zeggen (jaarverslag 2016) uitdagende tijden zijn geweest voor de groep en diverse bedrijven in Nederland moesten herstructureren en zich moesten herpositioneren is het concern er in 2016 desalniettemin toch in geslaagd een omzet te draaien van maar liefst 326 miljoen en een winst te boeken van acht miljoen euro. Wat in vergelijking met 2015 een verhoging van twee miljoen betekende. Voor de als leerbedrijf erkende en ISO 9001 gecertificeerde dochteronderneming BWM met zo’n 25 vaste werknemers liggen deze cijfers uiteraard een heel stuk lager maar zijn de uitdagingen naar verhouding op een relatief klein eiland als Bonaire, hoe groot de potentie ook, vaak groter. Het bedrijf heeft zich dan ook om zich nog aantrekkelijker te maken voor de lokale en regionale markt gespecialiseerd in meerdere takken van sport op het gebied van infrastructuur. Of het nu gaat om een totaal plan van ontwerp tot en met onderhoud of het ontwikkelen, aanleggen en onderhouden van wegen, rotondes, parkeerterreinen, sportvelden, pleinen, ondergrondse infrastructuur als waterleiding, bekabeling, riolering en afwatering of maritieme bouw men klopt er voor aan bij de infrastructurele duizendpoot.
Financiering herstel wegennet
De grootste specialisatie en hetgeen waarmee de onderneming de meeste naam heeft gemaakt op Bonaire is echter toch nog altijd de aanleg en renovatie van wegen. De manager bedrijfsvoering van BWM, de Curaçaoënaar Novile Bartholomeus betreurt de huidige slechte staat van het wegennet op Bonaire dan ook. Volgens hem zou het ook helemaal niet zo moeilijk hoeven zijn om er wat aan te doen. “Wat ontbreekt, is een plan en maatregelen op het gebied van financiering”, zo stelt hij. De bottleneck die, als het over het wegennet van Bonaire gaat, iedere discussie of elk initiatief om de wegen te verbeteren de das om lijkt te doen. De manager geeft echter een drietal maatregelen die de financiering van het herstel zouden vergemakkelijken. Ten eerste zou de overheid volgens hem de APK (Algemene Periodieke Keuring)-keuring moeten introduceren. Hiermee zou het Openbaar Lichaam Bonaire (OLB) jaarlijks een behoorlijk bedrag kunnen innen en meteen ook de verkeersveiligheid bevorderen en het milieu beschermen. Daarnaast zou de opbrengst van de motorrijtuigenbelasting daadwerkelijk moeten worden gebruikt voor de wegen en niet voor andere zaken. Tenslotte zou men in het centrum betaald parkeren moeten invoeren. Met deze drie redelijke grote bronnen van inkomsten zou de overheid een groot deel van het plan zelf kunnen financieren en naar zijn mening helemaal niet zoveel fondsen binnen hoeven halen.
Betaalbare, milieubewuste en duurzame wegen
Daar komt bij dat BWM een nieuwe methode, de bitfoamrecycling heeft geïntroduceerd die volgens manager bedrijfsvoering Bartholomeus en zijn werkvoorbereider Martijn Zwiers niet alleen goedkoper maar ook duurzamer is. Het betekent namelijk dat de overheid met hetzelfde budget veel meer wegen zou kunnen aanpakken. Het bedrijf draaide al in 2010 twee succesvolle pilots met de genoemde methode. In het kort houdt het in dat de bestaande geasfalteerde weg wordt hergebruikt als fundering voor de nieuwe. Met een speciale machine wordt de oude weg gefreesd en worden de brokstukken van de oude laag meteen gemengd met bitumenschuim op waterbasis. De bitfoam bindt de brokstukken aan elkaar en komt achter de grote frees uit waarna deze nieuwe fundering met een grader wordt uitgevlakt en met een grondwals verdicht. De weg is klaar nadat deze nieuwe bitumenschuimfundering is afgeseald en er een laag asfalt op is aangebracht. Het verkeer kan echter al over de weg rijden zodra de fundering is afgeseald.
De bitfoamrecycling is volgens de heren een veel milieuvriendelijkere methode dan het traditionele asfalteren omdat al het materiaal wordt hergebruikt, er minder asfalt nodig is, er water toegevoegd wordt aan het schuim en een bitumenschuimweg veel langer meegaat en minder onderhoud behoeft. Een ander voordeel is dat deze methode veel sneller is en dus minder verkeersoverlast geeft. De eerlijkheid gebiedt echter wel te zeggen dat dit alternatief alleen de moeite loont als men meerdere liefst lange wegen tegelijk aanpakt. De kosten voor vervoer van deze speciale bitfoamrecyclemachine naar Bonaire verdienen zich namelijk pas terug bij een grootschaliger aanpak. Er zijn echter genoeg wegen op Bonaire, de weg naar Rincon en de Kaya Amsterdam bijvoorbeeld, die volgens Bartholomeus en Zwiers voor deze methode in aanmerking komen en waarmee de overheid deze eenmalige investering met gemak zou kunnen terugverdienen en voordeliger uit zou zijn. Bovendien kan de methode ook worden gecombineerd met traditioneel asfalteren. BWM is het enige bedrijf op de eilanden dat gespecialiseerd is in deze milieuvriendelijkere, betaalbare en duurzame methode en deze op Bonaire heeft geïntroduceerd. Maar zoals eerder aangegeven, is voor het zo broodnodige herstellen van het Bonairiaanse wegennet een masterplan en financiering nodig en die bal ligt toch echt bij de overheid.
“Bij alles wat ik doe, wil ik resultaten zien”
Gezien het feit dat BWM zijn directeur Wendell Bonafacio deelt met de grotere en tien jaar oudere zuster CWM (Curaçaose Wegenbouw Maatschappij) is Novile Bartholomeus als manager bedrijfsvoering verantwoordelijk voor de dagelijkse leiding van het bedrijf op Bonaire. Na zijn studie bouwkunde begon hij in 1988 als voorman bij CWM en voerde hij verschillende grote projecten uit. Gedurende de jaren klom hij op tot manager. In 2003 vroeg CWM hem om dochteronderneming BWM op Bonaire uit de woelige baren te leiden. Het waren moeilijke tijden en BWM worstelde om het hoofd boven water te houden. Na een periode van zo’n twee jaar had de manager bedrijfsvoering het voor elkaar, begon het saneringsplan zijn vruchten af te werpen en kon BWM weer groeien. Nu veertien jaren later kent het bedrijf zoals alle ondernemingen op Bonaire vanwege de kleinschaligheid en de nodige politieke instabiliteit die de besluitvorming niet ten goede komt, nog steeds de nodige uitdagingen. Maar Bartholomeus heeft nog altijd heel veel plezier in zijn werk. Want bij deze sector en tak van sport zie je meteen resultaten. “Je kunt ’s middags al zien wat je vandaag hebt gedaan. En uiteindelijk gaat het om de resultaten, legt hij uit. “Bij alles wat ik doe, wil ik resultaten zien.” Iets soortgelijks geldt ook voor Martijn Zwiers die tijdens zijn studie Civiele Techniek en Infrastructuur stage liep bij BWM en er na afronding van zijn studie in 2013 meteen terecht kon. Wat hem intrigeert aan deze sector is de letterlijke grootsheid van de projecten. “Je maakt grootse dingen voor iedereen en onze projecten hebben vaak een grote positieve impact op de maatschappij”, licht hij toe. “Zo maakt heel Bonaire gebruik van het Wilhelminaplein en heeft iedereen baat bij de rotondes en de nieuwe Nikiboko Zuidweg”. Op deze manier bijdragen aan de ontwikkeling van het eiland geeft beiden enorme voldoening.