Bonaire’s grootste werkgever !
BONHATA oftewel Bonaire Hotel and Tourism Association is met 75 leden veruit de grootste en belangrijkste belangenbehartigingsorganisatie voor de particuliere toerismebranche op Bonaire. De vereniging is in 1980 opgericht en door zowel de Bonairiaanse overheid als de Caribbean Hotel & Tourism Association (CHTA) erkend als de officiële Hotel en Toerisme vereniging op Bonaire.
Irene Dingjan van oorsprong een aan het conservatorium afgestuurde fluitiste begon haar carrière op Bonaire in 1997 als duikinstructrice. Na het lezen van een boek over duiken had ze haar nieuwe roeping gevonden. Ze wilde duikinstructeur worden, de wijde wereld intrekken en ook andere mensen enthousiast maken voor haar net ontdekte passie voor de onderwaterwereld. Door de jaren heen klom ze op van operations manager naar general manager van een hotel. Ze leerde hier ook haar man kennen. Met wie ze zich vervolgens op de kunuku vestigde en aldaar een herbebossingsproject met endemische bomen en planten startte. In 2010 ging ze werken voor BONHATA en sinds januari 2014 staat ze aan het roer.
De leden van de vereniging zijn deel van de grootste economische sector op het eiland en hebben via hun lidmaatschap directe invloed op de economie. In de hele Cariben draagt het toerisme zo’n 14,2% bij aan het totale bruto nationaal product. Volgens de inmiddels wat gedateerde schatting (2008/2009) van het voormalig Centraal Bureau van Statistiek van de Antillen is dit op Bonaire 80% en zijn vier van de vijf banen te vinden in de toerismebranche. BONHATA draagt daardoor een behoorlijke verantwoordelijkheid en is dan ook stevig vertegenwoordigd in de voor haar leden relevante besturen van organisaties en commissies op het eiland en daarbuiten. De lijnen met de overheid zijn kort. Gezien het belang van haar leden zit BONHATA regelmatig met het Openbaar Lichaam van Bonaire (OLB) aan tafel, levert de organisatie een grote bijdrage aan het strategisch toeristisch plan en geeft zij gevraagd en ongevraagd advies over allerhande zaken die op Bonaire spelen. Alhoewel de voornaamste taak van de vereniging de promotie van haar leden en haar missie het bevorderen, ondersteunen en stimuleren van haar leden in samenwerking en met een verenigde stem is, heeft de organisatie ook andere doelen. Naast het B2B (business- to-business) netwerk – het lidmaatschap opent deuren, volgens Irene Dingjan – wil BONHATA de kennis over toerisme delen en uitdragen zowel intern onder haar leden als extern naar partijen als het OLB, het onderwijs en andere aan deze stakeholders gerelateerde organisaties. De associatie wil niet alleen haar betrokkenheid tonen maar zich ook actief mengen in de ontwikkeling van eiland.
“Toerisme is ons brood en ons visitekaartje. Een toerist die zich goed geholpen voelt, vertelt dat verder”
Een en ander komt bijvoorbeeld tot uiting middels de samenwerking met de Raad Onderwijs Arbeidsmarkt (ROA). BONHATA heeft samen met ROA, de Scholengemeenschap Bonaire gestimuleerd de MBO opleiding Leisure and Hospitality te beginnen. Het eerste schooljaar is afgelopen jaar van start gegaan. De bedoeling is vooral om mensen met een lagere scholing op te leiden op het gebied van bediening, receptie en housekeeping. In het kader van de ontwikkeling van een kenniseconomie is de droom om indien mogelijk de opleiding in de toekomst uit te bouwen tot een Hogere Hotelschool. De huidige MBO opleiding zal volgens Irene Dingjan niet alleen doorgroeimogelijkheden scheppen maar ook meer plezier in het werk geven. Daarnaast wil de vereniging de housekeeping uit het spreekwoordelijke verdomhoekje halen. Ook het Leerwerktraject ‘Room Attendent’ in samenwerking met het OLB is daarvan een voorbeeld. Participanten krijgen vanaf dag één een salaris dat net boven het minimumloon is ingeschaald, werken vier van de vijf dagen en krijgen één dag theorie.Volgens CEO Irene Dingjan verbetert de juiste kennis de dienstverlening, vergroot het het plezier in het werk, verhoogt het de productie en creëert het zoals gezegd doorgroeimogelijkheden. Als voorbeeld geeft ze de ‘food and beverage’. ‘Als je nieuw begint in de bediening heb je na de opleiding kennis van de etiquetten, het product (het toelichten van een wijnkaart bijvoorbeeld), weet je hoe je klanten moet benaderen en kun je advies en informatie geven op een correcte manier. Een tevreden klant komt graag terug. Op dit moment aarzelen mensen nog al eens. Veel werknemers zijn onzeker voor wat betreft hun taal en kennis’. Daarnaast vindt Irene Dingjan dat de voor het eiland zo kenmerkende vriendelijke benadering ietwat is ondergesneeuwd en die moet weer terug, volgens haar. ‘Toerisme is ons brood en ons visitekaartje. Een optimale service is ontzettend belangrijk. Een toerist die zich goed geholpen voelt, vertelt dat verder.’ Een ander voorbeeld is de housekeeping. ‘Als werknemers technieken, tips and tricks leren die hun werk lichter en beter maken, zullen ze meer plezier krijgen in hun werk en creëer je een sneeuwbaleffect. Als ze weten hoe ze emmers het beste kunnen tillen, met minder inspanning, sneller en beter bedden kunnen opmaken, wordt het werk lichter en vinden ze meer voldoening in hun werk. Als het werk lichter en leuker is, stralen ze dat uit en en dragen ze dat bijvoorbeeld ook thuis over op hun kinderen’. Vandaar dat BONHATA onderwijs en scholing van het personeel belangrijk vindt.
De vereniging is in het kader van haar onderwijsprogramma ook bezig met subsidie van de Europese Unie voor een ‘train de trainercursus’. Het bestaande personeel moet volgens de CEO leren servicegerichter en klantvriendelijker te worden. ‘De huidige toerist is een veeleisende en mondige klant geworden. Dus daar moet je op inspelen’. Naast haar werkzaamheden op het gebied van marketing en onderwijs draagt BONHATA ook een grote steen bij aan het strategisch toeristisch plan. Dit plan wordt opgesteld in opdracht van het OLB en zal meerdere jaren beslaan. Het voornemen is om alle stakeholders hierbij te betrekken. Dat zijn dus niet alleen de toerismebedrijven, noch alle direct en of indirecte bij het toerisme betrokken organisaties en of leden van BONHATA. Het betreft alle inwoners van Bonaire. De samenleving als geheel moet keuzes gaan maken. Dus bij een op te stellen plan van aanpak moet volgens Irene ook de bevolking worden geraadpleegd. ‘We hebben een gezamenlijk gedragen visie nodig. We moeten als maatschappij weten waar we heen willen. Pas dan kunnen we beslissen hoe we daar gaan komen’. Het idee is om middels een enquête te toetsen wat de bevolking wil. Een belangrijk punt in het strategisch toeristisch plan zal onder andere de balans tussen natuur en toerisme zijn. BONHATA is van mening dat dat heel goed samengaat. Het is één van de redenen waarom zij ook een zetel in het bestuur van STINAPA bekleedt.
‘De duikende toerist verandert en wil meer dan duiken alleen. Bovendien is Bonaire meer dan een ‘diver’s paradise’. We moeten ons naar de mening van de directeur veel meer gaan profileren op het gebied van moutainbike tours, wandeltochten, het ontdekken van natuur en cultuur, en kite-surfen; de zogeheten ‘soft adventures’ markt. De airlift tussen Latijns en Zuid- Amerika is een grote kans voor Bonaire. Een goede en betrouwbare verbinding betekent groeipotentieel en uitbreiding van de markt.
Een andere mogelijkheid is de ‘freediving’ dat in opkomst is en de daarbij behorende zaken als yoga en meditatie. Bonaire is daarvoor ideaal. Het eiland heeft de voorzieningen, de rust en het freediven is vanaf de kant mogelijk. Het plattelandsontwikkelingsprogramma dat net is opgestart met zijn kunukutoerisme biedt weer andere kansen en mogelijkheden. Ook dat produkt doet het volgens Irene Dingjan goed op de toeristische markt en komt bovendien direct ten goede aan de lokale bevolking. Bonaire heeft naar de mening van de CEO dan ook ontzettend veel potentieel. ‘Het is echter aan de overheid om initiatief te tonen in verband met de airlift en afspraken te maken met luchtvaartmaatschappijen als een KLM. De vereniging overlegt daar wel over met het OLB en is sturend waar nodig, maar wil uiteraard niet op de stoel van het bestuurscollege gaan zitten. Om al dat potentieel tot volle wasdom te brengen, hebben we meer hoog opgeleide Bonairianen nodig. We zullen dus ook iets moeten doen aan de bezoldiging, het carrièreperspectief, mogelijkheden en regelingen voor ondernemers en voorzieningen voor de studieschuld in de private sector. Ondernemerschap is volgens haar moeilijk op Bonaire. Het is een kleine gemeenschap en je hebt niet alleen een (financiële) lange adem nodig maar ook enorm veel doorzettingsvermogen. Je afzetmarkt is zowel demografisch als geografisch beperkt. Je kan je activiteiten niet zo maar verhuizen of je werkgebied vergroten. Daar tegenover staat dat de samenleving op Bonaire een hechte gemeenschap is met een groot saamhorigheidsgevoel. Je zet er hier samen je schouders onder. Bovendien biedt internet een keur van mogelijkheden. En zijn er op het gebied van ondernemerschap positieve ontwikkelingen. Zo kunnen startende ondernemers gebruik maken van door de bank verstrekte microkredieten. Daarnaast is er de PUM (Programma Uitzending Managers) Netherlands senior experts. PUM is een vrijwilligersorganisatie die ondernemerschap, zelfredzaamheid en duurzame ontwikkeling van het midden- en kleinbedrijf ter plaatse stimuleert middels advies en coaching van lokale ondernemers. Deze organisatie is ook actief op Bonaire.
De kerntaak van BONHATA is marketing en promotie van haar leden.Om dit naar behoren te kunnen doen is de vereniging boven op het lidmaatschap en de toeristenbelasting begin jaren negentig de TIL (Tourism Improvement Levy) gaan heffen. Hiermee kan de organisatie haar activiteiten en campagnes financieren als de vorig jaar gelanceerde I love Bonaire campagne, het actief marketen via social media, het promoten van aanbiedingen in het Nederlands, Engels, Duits en binnenkort ook Portugees en Spaans en workshops en trainingen verzorgen voor de leden over allerhande onderwerpen. De vereniging organiseert minimaal drie workshops per jaar. Over het algemeen worden de trainingen door en voor de leden gegeven. Zo waren er bijvoorbeeld een training over e-marketing en hoe dit beter en effectiever te doen, over toegankelijkheid – Bonaire en ook de toeristische faciliteiten en voorzieningen kunnen rolstoelvriendelijker – en over beveiliging. Bij beveiliging valt onder andere te denken aan gezamenlijke inkoop en het gezamenlijk aanschaffen van LEDverlichting. BONHATA is vorig jaar begonnen met een workshopcyclus over arbeidsomstandigheden, waar zaken als aanpassingen ten behoeve van werknemers, ziekteverzuim en de arbo-dienst aan de orde komen.
In 2012 stelde Bonhata haar eigen strategisch plan vast. In dit plan werd onder andere de focus gelegd op e-marketing. Inmiddels heeft de vereniging een leidende rol en de meest succesvolle (meer dan 44.000 likes) Facebook pagina op Bonaire. Daarnaast bezoeken gemiddeld 6.000 bezoekers haar website www.ilovebonaire.com. Datzelfde strategische plan is ook leidend met het oog op de toekomst. De belangen van de leden en het toerisme van Bonaire blijven voorop staan. Dus met de ogen gericht op de toekomst zal BONHATA volgens Irene Dingjan in de eerste plaats uiteraard haar leden en bestemming Bonaire op de juiste manier blijven promoten. En de juiste manier betekent dan vooral de nadruk leggen op de rust, de natuur, de echtheid en vriendelijkheid van de bevolking, de culinaire kwaliteit op het eiland, de authenticiteit en de cultuur van Bonaire. Daarnaast wil ze het enthousiasme en de passie terug. ‘We zijn wat we verkopen. We willen onze cultuur en historie delen en verder uitbouwen. We moeten het wees welkom veel meer uitdragen en ons leven met hen (de toeristen) delen. We zijn niet een gemiddeld Caribisch eiland. Bonaire is speciaal, authentiek. Dat moeten we benadrukken’. Dus gaat BONHATA actief overleggen en onderhandelen met de verschillende overheden (Rijksdienst Caribisch Nederland en het OLB) over verbeteringen voor onder andere het ondernemersklimaat. Zo moeten de kosten voor ondernemers zoals water en elektra, loonkosten, vastgoedbelasting en ABB worden aangepakt. Daarnaast zal de vereniging mogelijkheden met betrekking tot het investeringklimaat bespreken. Ondernemers zouden volgens de organisatie makkelijker moeten kunnen herinvesteren, doorstarten, upgraden en uitbreiden. Voor dit jaar staat er overigens ook een groot evenement op het programma aangezien BONHATA 35 jaar bestaat. Men houdt nog even geheim wat en hoe, maar groots wordt het. En er komt binnenkort in aanvulling op de Engels- en Nederlandstalige website een brochure uit in het Portugees omdat de organisatie actief toeristen uit Brazilië wil gaan aantrekken.
Verder wil de vereniging groeien en de synergie tussen haar leden verhogen door nog meer samen te werken en produkten en paketten aan te bieden.Ook op regionaal Caribisch gebied wil de organisatie haar invloed doen toenemen door haar rol in the board of directors van de CHTA ten volle te benutten. Bonaire moet immers niet alleen concureren met de omringende Caribische eilanden of de regio maar met de hele wereld. Klanten worden geleid door de prijs en kwaliteit. Mede daarom heeft de organisatie haar samenwerking met het onafhankelijke gerennommeerde onderzoeksbureau Smith Travel Research uitgebreid en hen gevraagd om gegevens te verzamelen en te verwerken over de hotelbezetting op Bonaire en de gerealiseerde kamerprijs. Zes hotels doen mee en leveren nu de benodigde gegevens. Middels deze informatie krijgt Bonaire dan niet alleen betrouwbare gegevens maar het zal zowel BONHATA als de overheid tevens in staat stellen beter campagne te voeren en plannen te maken. Omdat men op basis van dergelijke gegevens het succes van de marketing kan meten en de overheid haar beleid en strategie op concrete cijfers af kan stemmen.
Kortom BONHATA blijft groeien, ontwikkelen, verbeteren en is, wil en zal zich op heel veel vlakken en terreinen tegelijk blijven inzetten. Ten behoeve van haar leden, ten behoeve van het toerisme en ten behoeve van Bonaire als geheel. ‘We doen enorm veel en dragen bij aan Bonaire en haar economie. Het eiland is zich zienderogen aan het ontwikkelen en we zijn goed op weg. We zouden ons dat alleen veel meer moeten realiseren’, aldus Irene Dingjan.
Tekst: Patricia Bergwijn | Foto: Conté | BonHata | Marc van Swoll