De unit Economische Zaken van Rijksdienst Caribisch Nederland (EZ- RCN) beslaat een breed werkterrein. Onderwerpen als landbouw, veeteelt en visserij, toerisme en natuur vallen allen onder EZ . Dat ook natuur onder Economische Zaken valt, is gezien het internationale belang er van niet zo vreemd. Zo hebben Bonaire, Sint Eustatius en Saba een bijzondere (onderwater)natuur die beschermd moet worden. Daarom is Caribisch Nederland aangesloten bij veel internationale verdragen. Een voorbeeld van zo’n verdrag is het Internationale Verdrag voor de Bescherming van Migrerende Soorten. Op grond daarvan heeft Nederland een walvissen – en haaienreservaat ingesteld in het Caribisch deel. Nederland doet daar niet alleen aan mee vanwege het belang ervan, maar ook om het goede voorbeeld te geven in de regio. Lang niet alle (ei)landen zijn erg actief in het beschermen van hun natuur. Zo stelt Huib de Bliek die al 35 jaar voor het ministerie werkt en hoofd is van de drie koppen tellende unit Economische Zaken van RCN.
Breed werkterrein
Ook de landbouw behoeft volgens hem de nodige aandacht . Hoe afhankelijk het eiland tegenwoordig is van de import van levensmiddelen, zo zelfvoorzienend was Bonaire vroeger omdat het onder andere functioneerde als de voorraadschuur van Curaçao en Aruba. Op landbouwgebied zijn er naar zijn mening zeker al goede dingen gaande. Het project van Krusada is daar voorbeeld van. Maar zijn afdeling zou graag meer commerciële initiatieven zien. Naast Krusada is er ook het goedlopende plattelandsontwikkelingsprogramma (POP). Dit programma combineert aspecten van landbouw met toerisme en natuur. Zo hebben de nieuw aangelegde toeristische routes een positieve werking op de ondernemersgeest van de mensen die langs de routes wonen. Het heeft onder andere tot gevolg dat ze nadenken over wat ze bezoekers kunnen bieden. POP heeft ook kassen uitgedeeld om te stimuleren dat inwoners van Bonaire op kleine schaal zelf groenten gaan verbouwen. Mogelijk zijn daar dan een aantal kwekers bij die zich verder ontwikkelen. Om ook op Statia en Saba meer eigen landbouw te ontwikkelen, is volgens de Bliek nog een uitdaging.
De pijler toerisme is uiteraard belangrijk voor alle drie de eilanden. De Openbare Lichamen zijn weliswaar zelf verantwoordelijk voor de plannen en projecten op dit terrein maar EZ denkt en ontwikkelt graag mee. Dat geldt ook voor het doorontwikkelen van een groen toerisme-imago. Saba heeft op dat gebied de leiding genomen met hun Green Deal Sustainable Tourism.
Nutsvoorzieningen
Het ministerie van Economische Zaken heeft zich vanaf het begin ingezet voor een elektriciteitsvoorziening op Bonaire die degelijk, betrouwbaar en duurzaam is. Binnenkort treedt er een nieuwe wet in werking waardoor het ministerie verantwoordelijk wordt voor de elektriciteitsvoorziening op de eilanden. De betrouwbaarheid en de kwaliteit van de levering zullen naar mening van afdelingshoofd de Bliek daardoor verder verbeteren, net als de investeringen in het netwerk waar WEB eveneens aan bijdraagt. Interessant aan deze nieuwe wet is dat het gebruik van zonnepanelen zal worden toegestaan. Tot nog toe was dat niet het geval op Bonaire. EZ verwacht dan ook dat er zeker een aantal mensen en bedrijven van deze nieuwe mogelijkheden gebruik zullen maken.
De telecom valt in de functie van toezichthouder al langer onder de verantwoordelijkheid van EZ. Tot nu toe heeft de RCN unit hier een afwachtende houding in aangenomen, maar daar komt binnenkort verandering in. Met behulp van een evaluatie van de situatie zullen er verbeterstappen worden genomen. Per slot van rekening zijn de tarieven voor telecom hoog in vergelijking met de verkregen diensten. En ondanks de kleine schaal op Bonaire is er volgens het hoofd van de EZ unit ook hier zeker nog ruimte voor verbetering.
Ondernemerschap
Een ander belangrijk onderwerp voor EZ is het werken aan het ondernemerschap bij de inwoners op Bonaire. Het opleiden van nieuwe ondernemers, het overtuigen van werknemers om zelf ondernemer te worden, het starten van een module ondernemerschap bij de SGB, de cursussen van de Kamer van Koophandel, het zijn allemaal initiatieven om zowel jongeren als volwassenen te laten inzien dat het ondernemerschap een realistische optie is. Niet iedereen hoeft immers bij een baas te werken. EZ krijgt hierbij hulp van Qredits. Kredietverstrekker Qredits die recent is gestart, ondersteunt de (startende) ondernemer financieel met kleine bedragen. EZ staat voor 100% garant voor de leningen die Qredits uit heeft staan. Daarnaast zijn er initiatieven in samenwerking met Sociale Zaken om bij de lagere sociaal-economische klasse het ondernemerschap aan te wakkeren. Op die manier draagt ook EZ haar steentje bij aan de strijd tegen armoede.
In aansluiting op het faciliteren en stimuleren van ondernemerschap op Bonaire is het onderzoek naar de ‘Cost of doing Business’ dat EZ nu laat uitvoeren. Hoe duur is ondernemen op Bonaire eigenlijk? Welke vergunningen heb je nodig? Welke procedures moet je volgen? En waar moet je die halen en hoeveel tijd en moeite kost dat een ondernemer? Hoe is het op Bonaire geregeld in vergelijking met Aruba en Curaçao? Wat doen wij goed en wat zou er op Bonaire verbeterd kunnen worden op dit vlak? De uitkomsten zijn niet alleen belangrijk voor de huidige ondernemers op het eiland, maar ook voor het aantrekken van nieuwe investeerders. Vanwege de stabiele omgeving en de Nederlandse wetgeving probeert EZ investeerders te interesseren om naar Bonaire te komen. Zo zouden diensten als ICT en callcentra zich hier met redelijk gemak moeten kunnen vestigen. Het onderzoek moet in april zijn afgerond. Een zelfde soort onderzoek is ook gestart op Saba en St Eustatius.
Tips voor ondernemend Bonaire
Al met al denk ik dat we met z’n allen goed bezig zijn in een lastige omgeving, en dan bedoel ik het klimaat vooral voor de landbouw, de schaalgrootte, de concurrentie in de omgeving (toerisme)”, sluit Huib de Bliek af. “Als ik een tip moet geven zou ik zeggen: wees mondiger tegenover de overheid. Volgens hem kan de nieuwjaarsspeech van Dick ter Burg, de directeur van de Kamer van Koophandel daarbij als voorbeeld dienen. “We wonen op een klein eiland en zijn daarmee tot elkaar veroordeeld. Laten we er dan ook het beste van maken. De kloof tussen overheid en bestuur moet worden beslecht. Samenwerking en begrip zijn hierbij sleutelwoorden.”
Tekst: Rosemarijn de Jong | Foto: creativEnvision