Ontslag op staande voet: wanneer het wel en niet mag

Om een werknemer per direct de laan uit te sturen heb je als werkgever nogal wat regels te volgen. Let hierop bij het op staande voet ontslaan van je werknemer.

Bij een onterecht ontslag kun je een werknemer terug in dienst moeten nemen óf een schadevergoeding moeten betalen Wanneer je een werknemer per direct ontslaat zit daar geen controle op vooraf. Jij roept iemand naar je kantoor en zegt dat de arbeidsovereenkomst beëindigd is. In dat gesprek moet je ook de reden voor het ontslag geven. Je voormalig personeelslid kan vervolgens wel naar de kantonrechter stappen om beroep aan te tekenen tegen het stopzetten van zijn of haar werkzaamheden. Die kijkt vervolgens naar de omstandigheden en geeft je al dan niet gelijk. Als het ontslag onterecht wordt gevonden kun je die persoon terug in dienst moeten nemen of een vergoeding moeten uitbetalen aan je voormalig personeelslid. 

Voordat je een werknemer het slechte nieuws geeft zul je in bepaalde gevallen onderzoek moeten doen. In die periode kun je de betreffende persoon op non-actief zetten. Daarbij bestaat een belangrijke afweging: door iemand op non-actief te stellen ‘op verdenking van’ kan imagoschade opleveren voor die persoon, zeker als het onderzoek uitwijst dat hij of zij onschuldig is. Anderzijds kan een rechter later zeggen dat als je werknemer gewoon aan het werk kon blijven tijdens het onderzoek het vergrijp dus niet al te zwaar is. 

Ontslagprocedure
Tijdens de ontslagprocedure heb je meer regels om je aan te houden. Volgens de juridische termen moet er een ‘redelijke’ grond voor ontslag zijn en moet je vervolgens het arbeidscontract ‘onverwijld’ opzeggen.  Het onverwijld opzeggen is eenvoudiger dan dat het klinkt: jij moet handelen zonder vertraging.

Als jij een reden hebt om iemand op staande voet te ontslaan zul je daar niet nog lang mee willen wachten. De regel van handelen zonder vertraging is er dan ook om een volgende situatie te voorkomen: jij hebt een dossier klaar liggen met informatie op basis waarvan jij je de werknemer kunt ontslaan, alleen houd je deze achter de hand. Zo lang je werknemer goed werk levert en je onderneming goede cijfers draait doe je daar niets mee. Op het moment dat jij van je personeelslid af wilt, trek je het dossier uit de kast en zet je de persoon op straat. Dankzij het ‘onverwijld handelen’ is dat dus verboden. 

Reden voor ontslag
Dan de redelijke grond voor ontslag. Je medewerker moet het zo bont hebben gemaakt dat jij eigenlijk geen andere keuze hebt dan die persoon de laan uit te sturen. Daarbij kun je denken aan stelen, misleiding, bedreiging of grove belediging. De Volkskrant heeft alle openbaar gemaakte ontslagen op staande voet van het afgelopen jaar uitgeplozen en is tot deze 10 meest voorkomende redenen gekomen. De meest voorkomende:

Diefstal
Dat stelen uit den boze is zal niemand verbazen, maar het gaat hierbij ook om – hele – kleine bedragen. Er is geen heldere grens te stellen qua waarde of omstandigheden. Zo is een ontslag op staande voet vanwege het opeten van een al open zakje pinda’s in 2001 wél goedgekeurd, maar het ontslag van een casinomanager wegens het niet juist aangeven van twee muntje van twee euro per stuk niet goedgekeurd.

Dat komt omdat de rechter bij al deze zaken niet alleen naar het vergrijp maar naar de hele situatie kijkt. Een werknemer die regelmatig met geld omgaat en een muntstuk achterover drukt wordt dat vergrijp bijvoorbeeld in regel zwaarder aangerekend dan een medewerker die niet met geld te maken heeft op de werkvloer.

Fraude
De rechtbank stond achter de stichting die een medewerkster ontsloeg toen het bedrijf erachter kwam dat zij haar eigen zoon op de loonlijst had gezet, zonder dat hij er werk voor verrichtte. Een wel heel duidelijk geval van fraude. In een ander geval heeft een medewerker van een grote bouwwinkel een bedankje in de vorm van een cadeaubon á 100 euro aangenomen van een standhouder die ieder jaar oliebollen verkocht voor de bouwwinkel. Fraude volgens de werkgever, geen reden voor ontslag volgens de rechtbank. Die daarbij ook verwees naar de werkgeschiedenis van de medewerker: hij werkte al bijna 25 jaar voor de onderneming zonder dat er een vergelijkbare situatie was geweest met het personeelslid.

Gevolgen ontslag op staande voet
Wanneer je iemand per direct de laan uitstuurt heeft dit een stevige impact op iemands leven: hij of zij zit van de een op de andere dag werkloos thuis, heeft geen recht op ww en een lastig punt op het cv om uit te leggen.

Vergoeding
Om verschillende redenen kan er nog geld moeten worden uitgewisseld. Als jij een werknemer onterecht de laan uit hebt gestuurd kun jij dus een schadevergoeding moeten uitbetalen als hij of zij niet langer voor je wil werken.

Wanneer het ontslag wel terecht was en je werknemer gefraudeerd of gestolen heeft zul jij nog geld willen zien om het verloren bedrag te compenseren. Ook dat gebeurt: in het voorbeeld van de vrouw die haar zoon salaris liet uitbetalen, kreeg zij behalve haar ontslagbrief ook nog een rekening voorgeschoteld van meer dan een ton.

Als iemand langer dan twee jaar voor je werkte heeft deze persoon in regel recht op een transitievergoeding. Bij een ontslag op staande voet zul je deze waarschijnlijk proberen aan te vechten. Deze vergoeding vervalt namelijk als het ontslag het gevolg is van ‘ernstig verwijtbaar handelen of nalaten van de werknemer’. 

 

Leave a comment